| Grażyna Karczyńska- Sarbach |
|
 |
LEENDE Netherlands |
|
Mon, June 22, 2020
Witam serdecznie,
trafiłam na stronę dobra.org w celu poszerzenia wiadomości o moich przodkach i nie zawiodłam się. Strona zawiera wiele ciekawych informacji, jest przejrzysta i estetyczna. Dziękuję bardzo J.Popielowi i M. Demkowiczowi za czas i pracę jaką wkładają w utrzymanie i prowadzenie tej strony.
Jestem córką Leona Karczyńskiego urodzonego w Dobrej Szlacheckiej w 1928 roku. Jego ojcem był Franciszek Karczyński urodzony tamże w 1898 roku. Odkąd w 1784 roku zaczęto prowadzić księgi metrykalne, zaczęło się wnich pojawiać nazwisko Karczyński oraz nazwiska moich prapraprababek: Gonatowicz, Gizycka, Demkowicz-Dobrzańska, Czajkowska-Białas oraz Burdziak. Przodkowie, których nie dane nam było poznać. Tacy bliscy i tacy dalecy. Aby mieć jakiekolwiek wyobrażenie o ich życiu najlepiej zapoznać się z miejscem, w którym im przyszło żyć .
W 1439 Dobra Szlachecka liczyła zaledwie 18 rodzin. Na przestrzeni wieków zajmowano się w Dobrej gospodarką rolno-handlową, pszczelarstwem, kowalstwem, młynararstwem, prowadzono karczmę, tartak i handlowano drewnem. We wsi znajdowały się olejarnie, słone źródła i ropa naftowa, którą miejscowa ludność używała do celów gospodarczych (oświetlenie i impregnowanie drewna). Tak wspaniały rozwój świadczy o niezwykłej pracowitości, zaradności i przedsiębiorczości naszych przodków. Dobrzańscy byli nadal dziedzicami wioski również w XVII i XVIII wieku. W 1870 roku Dobra liczyła już około 254 domy. Ziemi jednak nie przybywało natomiast rosła liczba jej właścicieli. Dobrzańscy stają się typem szlachty zagrodowej, której własność ziemska była niewiele większa od ziemi uprawianej przez chłopów. Mieszkańcy z Dobrej byli znani w okolicy z estetyki uprzęży konnej i wyglądu koni. Ludność z innych wsi mówiła często ,,Jadą panowie z Dobrej”.
Od niepamiętnych czasów Dobrą Szlachecką zamieszkiwały dość liczne społeczności Rusinów, Polaków i Żydów. Do I WS ludność żyła w zgodzie, szanowano się wzajemnie, szanowano własną kulturę i obyczaje. Podczas I woj. światowej mieszkańcy bardzo zubożeli. Panował głód i epidemia tyfusu. Ludzie zaczynają masowo emigrować. W 1918 pojawiają się też pierwsze antagonizmy między ludnością polską a ukraińską. Zwykli chłopi trzymali się od polityki z daleka, prowadzili monotonne życie wypełnione ciężką pracą. W roku 1938 Dobra liczyła już około 350 domów.
Wybuch II WS doprowadził do eskalowania nacjonalizmu. Okupanci podzielili Polskę między siebie, z dnia na dzień rodziny, sąsiedzi, znajomi stali się obywatelami innych krajów. Działalność partyzantów i UPA tylko pogorszyła sytuacje ludności. Gdy znikąd nie było pomocy ludność starała się na własną rękę ratować swoje życie i dobytek (wymieniano się gospodarstwami, sprzedawano fikcyjnie ziemię, rozbierano chaty i przenoszono je na bezpieczną stronę-podczas przesiedleń w1939roku i w latach 1944-46). Koniec wojny nie przynosi upragnionego spokoju. Walki pomiędzy UPA a LWP tylko zwiększały cierpienia ludzi. Okradano ich z ubrań, żywności, palono domy, często ginęli bez powodu. Kulminacją tego wszystkiego była akcja przesiedleńcza ,,Wisła”. Tysiące Polaków ukraińskiego pochodzenia wywieziono na Ziemie Odzyskane. W Dobrej Szlacheckiej pozostało tylko 10 polskich rodzin.
Mój dziadek chociaż był Polakiem zdecydował się dobrowolnie na wysiedlenie w ramach Akcji Wisła. Strach o życie rodzinny był powodem podjęcia takiej decyzji (starszy syn uciekł przed bandami na roboty do Niemiec, mój tata został boleśnie pobity przez banderowców, najmłodszy syn mógł być siłą wciągnięty do bandy). W 1947 roku myślę, że z dużą ulgą opuścili wieś ( brat dziadka,
Michał wraz z rodziną oraz jeszcze kilkanascie innych rodzin).Po przyjeździe na zachód jakiś czas przebywali w Pieskach a następnie zamieszkali już na stałe w Starym Dworze pod Miedzyrzeczem. Cała rodzina mieszkała blisko siebie i wzajemnie się wspierała w budowaniu nowej przyszłości na zachodzie Polski.
Moja rodzina wyjechała z Dobrej ale nigdy nie zapomniała tego miejsca. Przy wielu rodzinnych spotkaniach kultywowano wspomnienia o pięknej wsi leżącej nad Sanem. Odwiedzano często rodzinę, która pozostała w Dobrej ale nikt nie marzył już o powrocie w tamte strony.
Akcja „Wisła” to ciągle bolesny temat dla wielu wysiedlonych ludzi ciągle niezabliźniona rana. Mój dziadek opuszczejąc Dobrą Szlachecką stracił może wiele ale zyskał dla swojej rodziny coś co jest najważniejsze dla każdego człowieka; prawo do życia a uczciwą pracą, szacunkiem do siebie do rodziny do sąsiadów, zdobył uznanie a nawet podziw wielu współmieszkańców. Na ziemiach zachodnich wyrosła nowa silna gałąź z tego pięknego drzewa, którego korzenie mają początek w pięknej wsi Dobrej Szlacheckiej.
| Mon, June 22, 2020 |
Mike Demkowicz ( mike@dobra.org):
This is a wonderful story of Dobra's history so I will do my best to translate what Grazyna wrote using Google Translator.
I warmly welcome,
I came to Dobra.org website to expand my news about my ancestors and I wasn't disappointed. The site contains a lot of interesting information, is transparent and aesthetic. Thank you J. Popiel and M. Demkowicz for the time and work they put into building and maintaining this site.
I am the daughter of Leon Karczyński born in Dobra Szlachecka in 1928. His father was Franciszek Karczyński, born there in 1898. Since in 1784 the record books began to be kept, the names Karczyński and the names of my great-great grandmothers began to appear: Gonatowicz, Gizycka, Demkowicz-Dobrzańska, Czajkowska-Białas and Burdziak. Ancestors that we were not able to meet. So close and so far. To have any idea about their lives, it's best to get to know the place where they live.
In 1439 Dobra Szlachecka had only 18 families. Over the centuries, Dobra was involved in agro-trade, beekeeping, blacksmithing, milling, taverns, sawmills and timber traded. In the village there were oil mills, salt springs and oil, which the local population used for economic purposes (lighting and impregnation of wood). Such great development proves the extraordinary diligence, resourcefulness and entrepreneurship of our ancestors. The Dobrzans were still heirs to the village in the 17th and 18th centuries. In 1870 Dobra already had about 254 houses. However, the land did not arrive, while the number of its owners increased. Dobrzanscy become a type of farm nobility, whose land ownership was slightly larger than the land cultivated by peasants. Inhabitants of Dobra were known in the area for the aesthetics of horse harness and the appearance of horses. People from other villages often said "Gentlemen from Dobra are coming".
From time immemorial, the Dobra Szlachecka was inhabited by quite numerous communities of Ruthenians, Poles and Jews. Until the First World War, the people lived in harmony, they respected each other, their own culture and customs were respected. During the first voivodeship the world's inhabitants are very impoverished. There was hunger and a typhus epidemic. People are starting to emigrate en masse. In 1918, the first antagonisms between the Polish and Ukrainian populations appeared. Ordinary peasants stayed away from politics, led a monotonous life filled with hard work. In 1938 Dobra already had about 350 houses.
The outbreak of World War II led to an escalation of nationalism. The occupiers divided Poland among themselves, family members, neighbors, friends became citizens of other countries. The activities of partisans and UPA only worsened the situation of the population. When there was no help out of nowhere, the population tried to save their lives and belongings on their own (farms were exchanged, land was sold fictitiously, houses were demolished and they were moved to the safe side - during resettlement in 1939 and 1944-46). The end of the war does not bring the longed-for peace. The fights between the UPA and the LWP only increased people's suffering. They were robbed of clothes and food, houses were burned, and they often died for no reason. The culmination of all this was the "Wisła" resettlement action. Thousands of Poles of Ukrainian descent were taken to the Regained Territories. Only 10 Polish families remained in Dobra Szlachecka.
Although my grandfather was a Pole, he voluntarily decided to be resettled as part of the Vistula Action. Fear for family life was the reason for such a decision (the older son escaped from gangs to work in Germany, my dad was painfully beaten by Banderites, the youngest son could be forced into the gang). In 1947, I think they were relieved to leave the village (grandfather's brother,
Michał and his family and a dozen other families). After arriving west, they stayed in Pieski for some time and then settled permanently in the Old Manor near Miedzyrzecz. The whole family lived close to each other and supported each other in building a new future in western Poland.
My family left Dobra but never forgot this place. Memories of a beautiful village on the San River were cultivated at many family gatherings. Often visited family who remained in Dobra but no one dreamed of returning to those places.
The "Wisła" campaign is still a painful topic for many displaced people, a still unhealed wound. My grandfather leaving Dobra Szlachecka may have lost a lot but he gained something for his family that is most important for every human being; the right to live and honest work, self-respect for the family to his neighbors, gained recognition and even admiration of many co-inhabitants. In the western lands a strong new branch has sprouted from this beautiful tree, whose roots originate in the beautiful village of Dobra Szlachecka. |
|
